رنگ آمیزی تری کروم ماسون (Trichrome Masson)
رنگ آمیزی تری کروم ماسون، مهمترین و کاربردی ترین رنگ آمیزی اختصاصی در آزمایشگاه پاتولوژی (بافت شناسی) برای اندازه گیری کلاژن و فیبر جهت بررسی و تشخیص بافت هایی همچون پوست، قلب، کلیه، کبد، عروق می باشد.
رنگ تری کروم (Trichrome) از رایج ترین رنگ های استفاده شده در بافت شناسی است. واژه تری کروم همانطور که از نام آن پیداست، از سه رنگ انتخابی و افتراقی تشکیل شده است. بنابراین برای انجام آن نیازمند استفاده از هر سه رنگ می باشد.
عمده این سه رنگ استفاده شده در روش رنگ آمیزی تری کروم ماسون شامل اول رنگ هماتوکسیلین که به وسیله آن هسته ها با هماتوکسیلین (مایر یا هریس) رنگ می گیرند، دوم مخلوط دقیق اسید فوشین و کولورت قرمز که رنگ های اسیدی هستند که توسط آن سیتوپلاسم رنگ می گیرد و در نهایت رنگ آمیزی اختصاصی کلاژن با لایت گرین (light green) و گاهی اوقات با بلو آنیلین (Aniline Blue) می باشد. الیاف کلاژن با استفاده از میکروسکوپ نوری و رنگ آمیزی تری کروم ماسون و یا با استفاده از میکروسکوپ فلورسانس و رنگ های نشاندار ایمونو فلورسانس مشاهده می شوند. البته برخی کیت های تری کروم برای دقت بالاتر در رنگ آمیزی کلاژن از مواد بیشتری نیز استفاده می کنند.
تاریخچه رنگ آمیزی تری کروم ماسون
تاریخچه استفاده از رنگ سه تایی در این تکنیک جهت افزایش مقایسه و بهبود شناسایی به سال ۱۸۸۰ میلادی بر می گردد. یکی از روش های اولیه رنگ آمیزی بافت ها برای هیستولوژی توسط Claude Pierre Masson توسعه یافته است. دستور العمل های رنگ آمیزی اختصاصی تری کروم ماسون تکامل یافته از فرمول اصلی Claude L. Pierre Masson (1880-1959) کاربردهای خاص متفاوتی دارند، اما همه برای تشخیص سلول ها از بافت همبند اطراف مناسب هستند.
رایج ترین رنگ آمیزی های مورد استفاده برای نمایش بافت همبند :
Trichrome – Masson
Trichrome – Gomori’s
Verhoeff-van Gieson’s Elastic Stain
Gomori’s Reticulin Fiber
Movat Pentachrome
رنگ آمیزی تری کروم ماسون Trichrome – Masson
سه رنگ برای رنگ آمیزی تری کروم ماسون شامل ماهیچه ها (قرمز)، رشته های کلاژن (آبی)، گلبول های قرمز (قرمز) و هسته ها (سیاه) استفاده می شود. این رنگ ها برای رنگ آمیزی بیوپسی های کبد جهت تعیین درجه فیبروز مانند سیروز و همچنین بیوپسی کلیه برای برجسته کردن غشای پایه و نشان دادن رسوبات ایمنی استفاده می شود. همچنین این رنگ آمیزی برای تمایز بین ماهیچه صاف و کلاژن در تومورها و تشخیص افزایش کلاژن در بافت نیز به کار می رود.
رنگ تری کروم ماسون برای برجسته کردن الیاف بافت همبند در یک بخش بافت استفاده می شود. (فیبرهای کلاژن با رنگ آبی، هسته ها به رنگ آبی مایل به سیاه و سیتوپلاسم، کراتین و فیبرهای عضلانی طیفی از رنگ های صورتی تا قرمز رنگ آمیزی می شوند.)
انواع کاربردهای رنگ آمیزی تری کروم ماسون در بافت شناسی
رنگ آمیزی تری کروم ماسون جهت تشخیص و شناسایی کلاژن از ماهیچه استفاده می گردد و در تشخیص تغییرات فیبری مانند تغییرات در سیروز کبدی و بیماری های کلیوی کمک می کند. این تکنیک جهت تمایز و تشخیص تومورهایی که منشا آنها سلولهای ماهیچه ای مشتق شده از فیبروبلاست ها است نیز کاربرد دارد. علاوه بر این تکنیک رنگ آمیزی تری کروم ماسون برای مطالعه و بررسی پاتولوژی های عضلانی (دیستروفی عضلانی)، آسیب شناسی قلبی (انفارکتوس)، آسیب شناسی کبدی (سیروز) یا آسیب شناسی کلیه (فیبروز گلومرولی) در آزمایشگاه های پاتولوژی تشخیصی و تحقیقاتی توسط پاتولوژیست ها، پژوهشگران حوزه های بیولوژی، پیراپزشکی و پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.
نگاهی اجمالی به پروتئین کلاژن رنگ شده با تری کروم ماسون
کلاژن (Collagen) پروتئینی است که در محیط خارج از سلولی موجودات مختلف سنتز شده و به صورت رشته های کلاژن مشاهده می گردد. سنتز و تولید کلاژن توسط سلول های استئوبلاست در استخوان، سلول های کندروبلاست غضروف، سلول های ماهیچه صاف موجود در دیواره رگ های خونی و سلول های اپیتلیال انجام می شود. عمدتا اسید آمینه های موجود در کلاژن ها یکسان است. کلاژن در کلیه انواع بافت های پیوندی بجز خون موجود می باشد.
انواع نمونه های بافتی تشخیصی و مورد مطالعه با رنگ‌آمیزی اختصاصی تری کروم ماسون
رنگ آمیزی تری کروم برای بافت های فریز شده و بیوپسی های کبد و کلیه استفاده می گردد. بافت های فیکس شده در فرمالین نیز کاربرد دارد.
پروتکل رنگ آمیزی تری کروم ماسون در پاتولوژی
مراحل رنگ آمیزی تری کروم ماسون به صورت ذیل می باشد.
مقاطع بافتی با ضخامت ۵ میکرومتر به وسیله ی دستگاه میکروتوم برش زده شده و بر روی لام های میکروسکوپی استاندارد قرار داده می شوند. بافت روی لام ها با استفاده از درجات نزولی الکل، آبدهی می شود، سپس در محلول بوئن به مدت یک ساعت در فور ۵۶ درجه قرار داده می شوند.
لام ها را با آب جاری شستشو داده تا زردی بوئن گرفته شود. سپس با آب مقطر شستشو داده و به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه محلول هماتوکسیلین وایگرت روی بافت ریخته می شود.
لام ها به مدت ۱۰ دقیقه با آب جاری و بعد از آن با آب مقطر شستشو داده و مجدداً به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه در جار رنگ آمیزی لام حاوی محلول ببریچ اسکارلت – اسید فوشین قرار داده می شوند. پس از شستشو با آب مقطر، حدود ۱۰-۱۵ دقیقه محلول اسید فسفوتنگستیک و اسید فسفومولیبدیک را روی لام ریخته و به مدت ۲۵-۲۰ دقیقه داخل محلول آنیلین بلو قرار گرفته می شود.
نمونه ها با آب مقطر شسته داده و حدود ۵-۲ دقیقه در محلول اسید استیک ۱٪ آغشته می شوند. در انتها لام ها را با آب مقطر شستشو داده و آن ها را با الکل آبگیری و پس از گذراندن از زایلن، لامل را با چسب انتلان می چسبانیم و با میکروسکوپ نوری بررسی می کنیم.
تجهیزات و مواد آزمایشگاهی مورد نیاز برای تکنیک رنگ آمیزی تری کروم ماسون
مواد مورد نیاز:
اتانول مطلق
آب مقطر
محلول بوئن
زایلن
هماتوکسیلین وایگرت
محلول اسید استیک ۱٪
اسید فسفوتنگستیک
اسید فسفومولیبدیک
محلول آنیلین بلو
محلول ببریچ اسکارلت – اسید فوشین
چسب انتلان
تجهیزات مورد نیاز:
میکروسکوپ نوری
دستگاه میکروتوم و تیغ میکروتوم
جار رنگ آمیزی لام و رک رنگ آمیزی لام
لام و لامل
فور
تفسیر نتایج رنگ آمیزی تری کروم ماسون
نتایج رنگ آمیزی تری کروم ماسون در تمام لام های رنگ آمیزی شده برای مطالعات بافت شناسی در آزمایشگاه پاتولوژی به صورت ذیل است:
✔️ فیبرهای ماهیچه ای به رنگ قرمز
✔️ کلاژن و استخوان به رنگ آبی یا سبز
✔️ سیتوپلاسم به رنگ قرمز روشن یا صورتی
✔️ هسته ها به رنگ بنفش تیره رو به سیاه رنگ آمیزی می شوند.
جمع بندی
رنگ آمیزی تری کروم ماسون (Masson’s trichrome) در آزمایشگاه های بافت شناسی و پاتولوژی یکی از پر اهمیت ترین و کاربردی ترین رنگ آمیزی های بافت شناسی جهت تشخیص تمایز فیبرهای عضلانی و کلاژن در مطالعات گوناگون درمانی برای پاتولوژیست ها و طرح های پژوهشی و پایان نامه ای برای دانشجویان می باشد.
رنگ آمیزی تری کروم ماسون تمایز بین کلاژن و ماهیچه صاف در تومورها و افزایش کلاژن در بیماری هایی مانند سیروز استفاده می شود. در بافت شناسی برای تمایز فیبرهای عضلانی و کلاژن در مطالعه آسیب شناسی بافت های قلب (انفارکتوس)، کبد (سیروز)، کلیه (فیبروز گلومرولی) استفاده می شود.
در این رنگ اختصاصی عضلات و فیبرهای ماهیچه ای به رنگ قرمز، فیبرهای کلاژن به رنگ آبی یا سبز، سیتوپلاسم به رنگ قرمز روشن یا صورتی و هسته ها به رنگ بنفش تیره رنگ آمیزی می شوند
این روش همچون دیگر انواع تکنیک های بافت شناسی، نیاز به دقت و تجربه بسیار بالا و همچنین تجهیزات مناسب می باشد تا بتواند نتایجی معتبر در پی داشته باشد.
سوالات متداول
❔ رنگ آمیزی تری کروم ماسون برای رنگ نمودن کدام نمونه های بافتی استفاده می شود؟
✔️ رنگ آمیزی تری کروم ماسون جهت رنگ آمیزی کلاژن موجود در بافت هایی مانند پوست، قلب، کلیه، کبد و عروق کاربرد دارد.
❔ رنگ آمیزی تری کروم ماسون برای مطالعه کدام بیماری ها کاربرد دارد؟
✔️ این رنگ آمیزی برای بررسی و تشخیص بیماریهایی همچون سیروز کبدی، آسیب شناسی قلبی، دیستروفی عضلانی کاربرد دارد.