رنگ آمیزی گیمسا

رنگ آمیزی گیمسا
رنگ هایی که برای رنگ آمیزی گسترش های خونی استفاده می شوند، به طور کلی رنگ های رومانوفسکی نام دارند. این رنگ ها معمولاً دو نوع هستند: اسیدی و بازی. رنگ های اسیدی با قسمت های بازی سلول مانند سیتوپلاسم ترکیب شده و بنابراین این قسمت ها اسیدوفیل هستند. رنگ های بازی با قسمت های اسیدی سلول (مانند هسته) ترکیب شده و بنابراین این قسمت ها بازوفیل هستند. قسمت هایی از سلول که با هر دو رنگ اسیدی و بازی ترکیب می شوند، نوتروفیل می باشند.
در رنگ های رومانوفسکی اولیه متیلن بلوی کهنه یا رسیده به عنوان رنگ بازی و ائوزین به عنوان رنگ اسیدی استفاده می شد. امروزه دو ترکیب عمده رنگ های رومانوفسکی عبارتند از: آزور B (تری متیل تیونین) به عنوان رنگ بازی و ائوزین Y (تترا برومو فلوروسئین) به عنوان رنگ اسیدی.
خاصیت مهم رنگ های گروه رومانوفسکی، تفکیک دقیق سلول ها، درجه رنگ پذیری و رنگ آمیزی تفکیکی گرانول های سلول هاست که مربوط به دو ترکیب مختلف آن می باشد. با رنگ های رومانوفسکی گروه های اسیدی همچون اسیدهای نوکلئیک، پروتئین های هسته سلول و ریبوزوم ها رنگ آزور را به خود می گیرند، در حالی که ترکیبات قلیایی مانند هموگلوبین، تمایل زیادی به رنگ های اسیدی همچون ائوزین دارند. گرانول های سلولهای ائوزینوفیل به علت داشتن گروه های شدیداً بازی، شدیداً با بخش های اسیدی رنگ می گیرند، در حالی که گرانول های بازوفیل ها حاوی هپارین (یک ماده اسیدی) بوده و تمایل به ترکیبات قلیایی دارند. از انواع رنگ های رومانوفسکی می توان موارد زیر را نام برد: رنگ رایت، رنگ گیمسا، جنر- گیمسا، می گرانولد - گیمسا، لیشمن و…
رایج ترین رنگ آمیزی در آزمایشگاه ها، رنگ آمیزی گیمسا می باشد. برای رنگ آمیزی گیمسا، بعد از اینکه گسترش خون را تهیه کردند، اجازه می دهند تا لام کاملاً خشک شود، سپس به کمک متانول گسترش خون را فیکس می کنند. برای این منظور به مدت ۵-۳ دقیقه لام ها را در متانول قرار می دهند. سپس از محلول گیمسای رقیق شده ریخته و به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه صبر می کنند (زمان رنگ آمیزی با گیمسا بر حسب غلظت محلول متغیر است). در نهایت لام ها را با آب شستشو داده و سپس لام را خشک کرده و زیر میکروسکوپ به بررسی آن می پردازند.
رنگ آمیزی رایت یکی دیگر از روش های متداول رنگ آمیزی است. در این روش از ماده فیکس کننده استفاده نمی شود، زیرا در زمان تهیه رنگ به آن متانول اضافه شده است.

رنگ آمیزی گیمسا یکی از روش های استاندارد در بافت شناسی است. همانطوریکه گفته شد این رنگ حاوی دو رنگ متیلن بلو با خاصیت بازی که باعث بنفش شدن هسته سلول می شود و ائوزین با خاصیت اسیدی که سیتوپلاسم را به رنگ قرمز می آورد .
رنگ گیمسا جهت استفاده برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری در بیوپسی بافت معده نیز استفاده می شود .
نمونه هسته سلول پس از رنگ آمیزی به رنگ آبی دیده می شود، در حالی که ساختارهای دیگر در انواع مختلف قرمز ظاهر می شود.

موارد کاربرد:

برروي اسميرهاي مغز استخوان و خون محيطي، برش های بافت پارافینی، برش هاي تهيه شده از بافت معده جهت بررسي هلیوباکتر پیلاری و نیز بررسی جسم لشمن در نمونه های پوستی و... انجام مي شود .
 
فيكساتيو :
فرمالين 10٪

برش بافتي :
همه برش هاي 6-4 ميكرونی از بلوک های بافت پارافینی
مواد و وسایل مورد نیاز: محلول آماده گيمسا

آماده سازی محلولها / مواد:
2 سی سی محلول گيمسا را با 8 سی سی آب مقطر مخلوط مي كنيم، بهتر است براي هر بار رنگ آميزي، محلول فوق به صورت تازه استفاده شود .

روش کار / انجام آزمایش:
محلول را به مدت 20 دقيقه بر روي لام ريخته و سپس لام را مي شوييم. لام هاي اسمير مغز استخوان و خون محيطي پس از شستشو باید در مجاورت هوا خشك شوند. لام هاي بافت را در محلول متانول يك يا دو وارد مي زنيم و سپس در گزيلل قرار مي دهيم و سپس با استفاده از چسب انتلال لامل مي چسبانيم .

طرز تهیه رنگ گیمسا
پودر گیمسا 8/3 گرم
الکل متانول خالص  375 میلی لیتر
گلیسرین خالص 125 میلی لیتر
پودر گیمسا را در هاون کوبیده و به آن متانول اضافه کرده و سپس گلیسرین را به آن اضافه می کنیم و در یک ظرف درب دار قهوه ای تیره به مدت 3 روز در آون 37 درجه نگهداری می کنیم و هر روز 2-1 مرتبه آن را تکان می دهیم. پس از 3 روز محلول را صاف و نگهداری می کنیم .
برای استفاده به نسبت 2/1 (یک قسمت رنگ و دو قسمت آب) رقیق می کنیم.
نکته: می توان پس از صاف کردن گلیسرین را افزود.
روش دوم: 15 گرم + 1500 میلی لیتر متانول  + 1000 میلی لیتر گلیسیرین

کاربرد های رنگ گیمسا
رنگ آمیزی لام خون محیطی
رنگ آمیزی آسپیراسیون مغز استخوان
رنگ آمیزی لام بیوپسی معده (برای دیدن باکتری هلیکوباکتر پیلوری)
رنگ آمیزی بیوپسی دئودنوم (در فردی که سوء جذب با عامل ژیاردیا دارد با علائم اسهال مزمن و دفع گاز) و
بیوپسی پوست مشکوک به عفونت سالک (لیشمانیوز)
در رنگ آمیزی گسترش خونی برای شناسایی تک یاخته های خونی مانند لیشمانیا و شناسایی برخی باکتریها مانند ریکتزیا و همچنین برای شمارش گلبول های سفید و قرمز خون استفاده می شود.

 

Giemsa solution
Giemsa's staining is one of the standard procedures in histology, hematology, cytology and bacteriology. The Giemsa's azur-eosin-methylene blue dye is a dry dye that is used for the preparation of a staining solution. This solution can be used for the staining of blood and bone marrow smears, paraffin sections, spirochaets and clinical-cytological specimens of human origin. The stain demonstrates various cells with their morphological features better than e.g. with H&E stain in histology and it can also be used to detect Helicobacter pylori in gastric tissue biopsies. Alternatively, for some applications, among others, May-Grünwald's eosin-methylene blue can be used as a substitute for Giemsa's solution.